kayaç türleri ne demek?

Kayaç Türleri

Kayaçlar, yerkabuğunu oluşturan temel yapı taşlarıdır. Oluşum süreçlerine göre üç ana kayaç türü bulunur:

1. Magmatik Kayaçlar (Püskürük Kayaçlar)

• Oluşumu: Magma veya lavın soğuyup katılaşmasıyla oluşurlar. Soğuma hızı ve mineral içeriği, kayaçların özelliklerini belirler.
• Türleri:
  • İç Püskürük Kayaçlar (Derinlik Kayaçları): Magmanın yer kabuğunun derinliklerinde yavaş soğumasıyla oluşurlar. Örnek: Granit, Siyenit, Diyorit, Gabro
  • Dış Püskürük Kayaçlar (Yüzey Kayaçları): Lavın yeryüzüne çıkarak hızla soğumasıyla oluşurlar. Örnek: Bazalt, Andezit, Obsidyen, Tüf

2. Sedimanter Kayaçlar (Tortul Kayaçlar)

• Oluşumu: Daha önce var olan kayaçların ayrışması, taşınması ve birikmesiyle oluşan tortuların (sedimanların) zamanla sıkışıp çimentolaşması sonucu oluşurlar.
• Türleri:
  • Kırıntılı Tortul Kayaçlar: Kayaç parçalarının, mineral tanelerinin ve organik maddelerin birikmesiyle oluşurlar. Örnek: Kumtaşı, Kiltaşı, Çakıltaşı, Konglomera
  • Kimyasal Tortul Kayaçlar: Çözünmüş minerallerin çökelmesiyle oluşurlar. Örnek: Kalker (Kireçtaşı), Jips, Traverten
  • Organik Tortul Kayaçlar: Bitki ve hayvan kalıntılarının birikmesiyle oluşurlar. Örnek: Kömür, Mercan Kalkeri

3. Metamorfik Kayaçlar (Başkalaşım Kayaçları)

• Oluşumu: Magmatik veya sedimenter kayaçların yüksek sıcaklık ve basınç altında değişime uğramasıyla oluşurlar. Bu değişim sırasında kayaçların mineral yapısı ve dokusu farklılaşır.
• Türleri:
  • Bölgesel Metamorfizma: Geniş alanlarda meydana gelen, yüksek basınç ve sıcaklıkla ilişkili metamorfizma türüdür. Örnek: Gnays, Şist
  • Kontakt Metamorfizma: Magmanın çevresindeki kayaçlara ısı vermesiyle meydana gelen metamorfizma türüdür. Örnek: Mermer, Kuvarsit, Sleyt